Bayley Bebekler İçin Zekâ Testi Nedir?
Özellikle prematüre ve riskli bebeklerin gelişim takibi için büyük önem taşıyan Bayley Testi, bebeklerin zihinsel ve motor gelişimlerinin takip edilmesini sağlıyor. Bilişsel, alıcı dil, ifade edici dil,kaba motor, ince motor gelişim alanlarındaki düzeyine dair bilgi verir.
Ebeveynler çoğu zaman çocuklarını çevrelerindeki akranları ile kıyaslayıp gelişimlerinin geri kalıp kalmadığını anlamaya çalışırlar. Bu bazen gereksiz kagıya bazen de fazla iyimserliğe neden olabiliyor. Burada yapılması gereken standart bir değerlendirme yapılmasıdır. Aynı bebeklerimizin boy artışı ve kilo alım hızlarını standart olark takip ettiğimiz gibi gelişimini de standart olarak takip etmeliyiz.
Bazı durumlarda çocuk okul hayatında yeteri başarıyı göstermeyinceye dek gelişimsel problemleri fark edemeyebiliriz. Çocuktaki gelişimsel ilerleyişin takibi ile anne-babalara eğitimsel önerilerin yapılması, olası risklerin erken tanınması müdahaleyi hızlandırabilir. Beyin gelişiminin yüzde yetmişinin tamamlandığı 0-3 yaş döneminde erken müdahale için hayati önem taşımaktadır.
Değerlendirmesi Nasıl Yapılır?
Bayley Testi iki aylıktan üç buçuk yaşa dek bebeklerin ve küçük çocukların gelişimini değerlendirmek için hazırlanmış kişisel olarak uygulanan değerlendirme envanteridir.
Bakım veren(genellikle anne) ve bebekle yapılan bir görüşme ve uygulama sürecidir. Zihinsel ve motor gelişimi anlamak için test malzemeleri kullanılarak çeşitli çalımalar yapılmaktadır. Uygulama süresi, öncelikle anne – baba ile yapılan 15dk lık ön görüşme ardından yaklaşık 1 saat süren değerlendirme ve aileyi bilgilendirme şeklinde olmaktadır.
Sonucu Size Ne İfade Edecek?
Bu test ile bebekler herhangi bir sorun yaşamıyor olsalar bile bulundukları aya ait kendi gelişimlerinin düzey bilgisini elde ederiz. Bu değerlendirme, anne ve babaların olası kuşkularının anlaşılmasına yardımcı olur. Bayley sayesinde bebeği değerlendirmede kullanılabilecek miktarda nitel ve nicel bilgi elde ediyoruz. Bebeğin aldığı test puanları hem kendi akranları ile karşılaştırma hem de daha ileriki aylardaki gelişme hızını görmede bize yol gösteriyor.
Değerlendirme sonrasında herhangi bir sorun olmasa bile aileye çocuğun kendi gelişimi ile ilgili detaylı bilgi veriyoruz. Normal çocuk gelişimi için de çocuğun bulunduğu döneme ait bilgi ve önerilerimizi sunuyoruz.
Test Hakkında
Bayley Bebek Gelişim Testleri iki aylıktan üç buçuk yaşa dek bebeklerin ve küçük çocukların gelişimi değerlendirmek için hazırlanmış kişisel olarak uygulanan testlerdir.
Üç testten oluşmaktadır: Zihinsel Test, Motor Test ve Davranış Sınıflama Testi. Zihinsel Test şu alanları değerlendirmektedir: tanıma belleği, nesne sürekliliği, şekil ayırabilme yetisi, sürdürülebilir dikkat, şekil ayrımı, taklit (ses/söz ve mimik), sözel anlayış, seslendirme, ilk dil becerileri, kısa dönemli bellek, problem çözme, sayılar, sayma ve anlamlı söz dağarcığı.
Motor Test görece daha geleneksel bir tarzda kaba ve ince motor yetenek alanlarına hitap etmektedir.
Davranış Sınıflama Testi, değerlendirme süresince çocuğun davranışsal ve duygusal durumunu belirlemede kullanılmaktadır.
Zihinsel ve Motor Testlerdeki performans, standart puanlar (aritmetik ortalama = 100; standart sapma = 15) kullanılarak yorumlanır. Davranış Sınıflama Testinde yüzdelikli sınıflama kullanılır. Bayley Testleri, Amerika Birleşik Devletlerinde 1700 çocuk üzerinde uygulanarak standardize edilmiştir. Rehber, geçerlilik çalışmalarını ve vaka örneklerini içermektedir. Bayley Testleri bebek değerlendirme gereçleri arasında en yaygın kullanılanlardandır.
GELİŞİMSEL İZLEM
- GELİŞİM NEDİR?
Gelişim bir bireyin doğumundan ölümüne kadar ki süreçte hayatta kalabilmesi ve toplumda uyumlu şekilde yaşayabilmesi için bilişsel (öğrenme, algılama, problem çözme), duygusal (bağlanma, başetme, uyum sağlama), hareket (ince ve kaba, dil (anlama ve ifade etme) ve sosyal-iletişim (akranları ve çevresi ile iletişim kurma) alanlarda gerekli becerileri kazanmasıdır.
Gelişim süreci devamlı ilerleyen bir süreçtir ve sosyal bir çevre içinde oluşur. Tüm gelişim alanları birbiri ile etkileşim halindedir. Gelişimin en hızlı olduğu dönem bebeğin ilk 3 yılıdır. Bu dönemdeki gelişim hayatın ileri dönemleri için de temel oluşturur ve tüm yaşamı etkiler.
- GELİŞİM ALANLARI NELERDİR?
BİLİŞSEL GELİŞİM: Çocuğun gerçeğe uyum sağlama, yaşına uygun şekilde öğrenme ve sorun çözme becerilerini kapsar. Dikkat, algılama, bellek, soyutlama ve genelleme gibi kavramları içerir.
HAREKET GELİŞİMİ: İnce harekete ve kaba hareket olarak iki başlıkta incelenir. Kaba hareket becerileri 0-3 yaş aralığında sırasıyla; baş kontrolü, destekli-desteksiz oturma, dönem, tutunup ayağa kalkma, sıralama, yürüme, koşma ve zıplama şeklindedir. İnce hareket becerileri ise aynı yaş aralığında sırasıyla; nesneye uzanma-kavram- elden ele geçirme, baş ve işaret parmaklarını kullanarak küçük objeleri tutma, kule yapma, kalem tutma ve kalem ile düzgün şekilde çizme şeklindedir.
DİL GELİŞİMİ: Dil, kuralları olan, duyguların ve düşüncelerin paylaşıldığı ve iletişim kurmayı sağlayan bir anlaşma sistemidir. Alıcı dil ve ifade edici dil olarak ikiye ayrılır. Alıcı dil; dili anlayabilme yeteneğidir. İfade edici dil; dili üretme ve kullanabilme yeteneğidir. Konuşma, dilin solunum sistemi, larenks, farenks, ağız ve burun yapılarının ve kaslarının bir arada kullanımı ile ses, hece, sözcük ve cümlelere dönüşmesidir. Erken çocukluk döneminde dil ve konuşma gelişimi hızlı ilerleyen bir süreçtir. Anlamsız seslerle başlayan bu dönem mırıldanma ve hece tekrarları ile devam eder, 12 ay civarında ilk anlamlı sözcük, 18-24 ay civarında iki sözcüklü cümleciklere geçiş ve 3 yaş civarı 3-4 sözcüklü cümlelerle devam eder.
SOSYAL-İLETİŞİM BECERİLERİNİN GELİŞİMİ: İletişim bilginin, duygu ve düşüncelerin transferini ifade eder. Bu transferi; ses tonunu, yüz ifadesini, jest ve mimiklerini ve vücut dilini kullanarak yapar. Sürekli gelişen çocuk, doğumdan başlayarak çevresi ile ilişki ve iletişim halinde yaşayan sosyal bir bireydir. İlişki kurma ve iletişim becerilerinin sağlıklı kazanılması çocuğun gelişiminin diğer alanlarının da sağlıklı ilerlemesi için gereklidir.
- GELİŞİMSEL İZLEM
Çocuğun gelişimsel izlemi; onun bilişsel, hareket, dil, duygusal ve sosyal alanlarda gelişimini değerlendirmek, gelişimini en uygun şekilde destekleyecek güç kaynaklarını ve öğrenmesini sağlayan ortamları belirlemek ve çocuğun gelişiminin tüm alanlarında sağlıklı ilerlemesini sağlamaktır. Gelişimsel izlem ortaya çıkabilecek sorunların erken fark edilmesi ve erken destek verilmesine imkân sağlar.
Gelişimsel izlem; doğumdan sonra belli aralıklarla (1-2.ayda, 4-6.ayda, 9-12.ayda, 18.ayda, 24.ayda ve yılda bir kez) konunun uzmanı tarafından, aile ile gerçek ortaklık kuran aile merkezli bir yaklaşımla, ve kanıta dayalı bir araç kullanarak yapılmalıdır. İzlemde çocuklar normal gelişim dönemleri açısından değerlendirilerek ailelere danışmanlık verilmeli, gelişimi etkileyebilecek biyolojik ve psikososyal riskler araştırılmalı ve gelişimlerini destekleyecek doğru yaklaşımlar konusunda bilgilendirilmelidir. Bunun yanı sıra gelişim alanlarının bir ya da birkaçında sorun belirlenen çocuklar erken tanılanarak, tedavileri ve erken destek hizmetlerine ulaşımları sağlanmalıdır.
Gelişimsel izlem kimlere yapılmalıdır?
- Bebeklik ve erken çocukluk döneminde (0-42 ay) olan tüm çocuklar
- Bebeklik ve erken çocukluk döneminde (0-42 ay) olan gelişimsel açıdan risk altında olan ya da gelişim alanlarının bir ya da birkaçında sorun yaşayan çocuk
Gelişimsel açıdan risk altındaki bebek ve çocuklar kimlerdir?
- Normal doğum haftasından önce ya da normal doğum ağırlığının altında doğmuş olan bebek ve çocuklar;
- Çoğul gebelikten doğan bebek ve çocuklar;
- Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde yatmış (doğumda oksijensiz kalmış, solunum destek cihazına bağlanmış, yenidoğan enfeksiyonu geçirmiş) olan bebek ve çocuklar;
- Genetik tanıları (Down Sendromu vs) olan bebek ve çocuklar;
- Gelişim dönemlerine ait sorunları (uyku sorunu, yeme sorunu vs) olan çocuklar;
- Gelişim alanlarının birinde ya da bir kaçında (öğrenmesi, algılaması, konuşulanı anlaması, isteklerini ifade etmesi, konuşması, hareket becerileri vs) kaygı oluşturan çocuklar;
- İlişki-iletişim kurma sorunu (otizm vs) ya da davranış sorunu (öfke nöbetleri, inatçılık vs) olduğu düşünülen çocuklar;
- Ailesi tarafından gelişiminin daha iyi ve etkin desteklemek isteyen aileler