Bir çocuğun zeka geriliği olup olmadığını ölçmek veya üstün zekalı olup olmadığını ortaya çıkarmak için çocuğa bir dizi psikolojik test arasında uygulanacaktır. Bu testlerden biri de 1980’li yıllarda geliştirilmiş, oldukça kapsamlı ve güvenilir zeka testlerinden birisi olan WISC-4’tür. WISC-4 (Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği), 6-16 yaş grubu çocuklara bireysel olarak uygulanır.
Psikologlardan sıklıkla WISC-4 uygulanması istenir. Çünkü bu test, bilişsel değerlendirmenin “altın standardı” olarak görülmektedir. WISC-4, entelektüel performansı çok boyutlu bir yapı olarak ölçer. Test, niteliksel olarak farklı zihinsel işlev türlerini değerlendiren çok sayıda ölçekten meydana gelir. Mevcut zeka testleri zekayı “genel” bir entelektüel kapasiteden kaynaklanan özel yetenekler olarak değil, her biri eşit derecede uyarlanabilir öneme sahip farklı zeka türleri olarak görmektedir. WISC-4 IQ’yu ölçmesinin yanı sıra, bir çocuğun güçlü yönlerini ve zorluk çektiği alanları hakkında en temel bilgileri sağlamak için mevcut kavramsallaştırmaları ve son araştırmaları harmanlar. Zamanla ve birkaç incelemeden sonra, WISC-4’ün bilişsel yeteneklerin anlaşılmasında önemli ilerlemeleri temsil ettiği sonucuna varılmıştır.
WISC-4 İndeksleri
WISC-4 4 temel indeksten meydana gelir. Bunlar; sözel kavrama, algısal akıl yürütme indeksi, çalışma belleği dizini ve işlemleme hızı endeksidir. Gelin bu 4 temel indekse birlikte bir göz atalım!
- Sözel Kavrama
Bu indeks, bir çocuğun bir soruyu dinleme, hem örgün hem de yaygın eğitimden öğrenilen bilgilerden yararlanma, cevap vermek için akıl yürütme ve düşüncelerini yüksek sesle ifade etme yeteneğini değerlendirir. Çocuğun sözel kavram oluşumu incelenir.
- Algısal Akıl Yürütme İndeksi
Algısal akıl yürütme indeksi; çocuğun bir problemi inceleme, görsel-motor ve görsel-uzaysal becerilerden yararlanma, düşüncelerini sıraya koyabilme, sorunlar karşı çözümler üretme ve ardından bunları test etme yeteneğini değerlendirir.
- Çalışma Belleği Dizini
Çalışma belleği dizini; çocuğun yeni bilgileri ezberleme, öğrendiği bilgileri kısa süreli bellekte tutma, bilgiyi bazı sonuçlar veya akıl yürütme süreçlerinde kullanma ve konsantre olma yeteneği değerlendirir. Üst düzey düşünme, öğrenme ve başarı için önemlidir. Konsantrasyon, planlama yeteneği, bilişsel esneklik ve sıralama becerilerine dokunabilir, ancak kaygıyı da tetikleyebilir ve öğrenme ve başarının önemli bir bileşenidir.
- İşlemleme Hızı Endeksi
İşlemleme hızı endeksi, çocuğun dikkatini odaklama ve hızlı bir şekilde bilgi tarama, bilgileri ayırt etme ve çocuğun görsel bilgileri sırayla düzenleme yeteneğini değerlendirir. Kalıcılık ve planlama yeteneği gerektirir. Ancak motivasyona, zaman baskısı altında çalışmanın zorluğuna ve motor koordinasyona da duyarlıdır. Okuma performansı ve gelişimi ile de ilgilidir.
WISC-4’ün Kapsamı
WISC 4 kendi içerisinde 10 temel test ve 5 yedek testten meydana gelir ve birçok bilişsel alanın değerlendirilmesini sağlar. Bu alanları şu şekilde sıralamak mümkündür: çocuğun sözel bilgisi, kendisini sözel olarak ifade edebilme yetisi, algısal akıl yürütme, sosyal beceriler, kısa süreli işitsel bellek, dikkat ve konsantrasyon, görsel-motor ve ince motor koordinasyon becerileri.
Yaklaşık 1,5-2 saat süren bu test sayesinde 6 yaş 0 ay ile 16 yaş 11 ay aralığındaki çocukların zihinsel performansları, bilişsel yetenekleri detaylı bir şekilde ölçülebilir. Şunu da unutmamak gerekir ki her çocuğun WISC-4 sonucu farklı çıkacaktır. Ancak çıkacak olan sonuç; hem çocuğu etiketleme hem de ebeveynin çocuğu diğer çocuklarla kıyaslamasını ve bunu çocuğa yansıtmasını engellemek amacı ile aile ve eğitim kurumları ile paylaşılmaz. Bunun yerine uzman bir değerlendirme yapar ve belirlenen kategorilere göre, çocuğun hangi yönelimlerinin olduğu, başarılı alanlarda başarılı olabileceği ve üstün becerileri detaylı olarak aktarılır.